व्लादिवोस्तोक,पांचसितंबर(भाषा)प्रधानमंत्रीनरेंद्रमोदीनेअपनेजापानीसमकक्षशिंजोआबेसेयहांबृहस्पतिवारकोमुलाकातकीऔरदोनोंनेताओंनेउसरणनीतिकहिंद-प्रशांतक्षेत्रमेंसहयोगबढ़ानेपरसहमतिजताई,जहांचीनअपनीसैन्यताकतदिखारहाहै।दोनोंनेताओंनेओसाकामेंजूनमेंजी20शिखरसम्मेलनकेबादअपनीइसदूसरीमुलाकातमेंव्यापार,संस्कृतिऔररक्षासमेतविभिन्नक्षेत्रोंमेंसहयोगगहराकरनेकासंकल्पलिया।दोदिवसीययात्रापररूसपहुंचेमोदीरूसकेपूर्वीसुदूरक्षेत्रकीयात्राकरनेवालेपहलेभारतीयप्रधानमंत्रीहैं।मोदीनेट्वीटकिया,‘‘व्लादिवोस्तोकमेंप्रधानमंत्रीशिंजोआबोसेमुलाकातकरकेखुशीहुई।हमनेकईविषयोंपरगहराईसेबातचीतकी।हमनेविशेषरूपसेहमारेदेशोंकेबीचव्यापारिकएवंसांस्कृतिकसंबंधऔरबेहतरकरनेपरवार्ताकी।हमदोनोंदेशएकबेहतरग्रहबनानेकेलिएविभिन्नवैश्विकमंचोंपरमिलकरकामकररहेहैं।’’मोदीऔरआबेकीइसमुलाकातसेपहलेदोनोंनेजापानकेओसाकामेंजी-20शिखरसम्मेलनमेंऔरफ्रांसकेबियारित्जमेंजी-7शिखरसम्मेलनकेइतरमुलाकातकीथी।विदेशमंत्रालयकेप्रवक्तारवीशकुमारनेट्वीटकिया,‘‘मजबूतद्विपक्षीयसंबंधोंसेवैश्विकसाझेदारीकोऔरमजबूतकियाजारहाहै।प्रधानमंत्रीनरेंद्रमोदीनेप्रधानमंत्रीशिंजोआबेसेव्लादिवोस्तोकमेंपांचवेंईईएफकेइतरमुलाकातकी।आर्थिक,सुरक्षा,स्टार्ट-अपऔर5जीक्षेत्रोंमेंबहुआयामीसंबंधोंकोऔरआगेलेजानेतथाक्षेत्रीयस्थितिपरचर्चाहुई।’’प्रधानमंत्रीकीबैठककीजानकारीदेतेहुएविदेशसचिवविजयगोखलेनेमीडियाकोबतायाकिदोनोंनेताओंकेबीचहिंद-प्रशांतक्षेत्रपरवार्ताहुई।यहऐसामामलाहैजिसपरभारतऔरजापानकेसमानविचारहैं।उन्होंनेकहा,‘‘प्रधानमंत्रीआबेनेसभीकेलिएखुलेएवंमुक्तहिंद-प्रशांतपरबातचीतकी।उन्होंनेआर्थिकसंबंधोंएवंलोगोंकेआपसीसंबंधोंकीदिशामेंद्विपक्षीयसहयोगकीमहत्तापरबातचीतकीताकिएकसुरक्षितएवंसमृद्धहिंद-प्रशांतक्षेत्रकानिर्माणकियाजासके।’’भारत,अमेरिकाऔरविश्वकीकईअन्यशक्तियोंनेहिंद-प्रशांतक्षेत्रमेंचीनकीबढ़तीसैन्यगतिविधियोंकीपृष्ठभूमिमेंमुक्तएवंसभीकेलिएखुलेहिंद-प्रशांतकीआवश्यकतापरबातकीहै।नवंबरमेंभारत,अमेरिका,आस्ट्रेलियाऔरजापाननेहिंद-प्रशांतमेंअहमसमुद्रीमार्गोंकोचीनकेप्रभावसेमुक्तकरनेकेलिएएकनईरणनीतिविकसितकरनेसेमकसदसेकाफीसमयसेलंबितचारोंदेशोंकेगठबंधनकोआकारदियाथा।चीनपूर्वदक्षिणचीनसागरपरअपनीसंप्रभुताकादावाकरताहै।इसपरवियतनाम,मलेशिया,फिलीपीन,ब्रुनेईऔरताइवानभीअपनादावापेशकरतेहैं।चीनकापूर्वीचीनसागरकोलेकरजापानकेसाथभीविवादहै।ऐसाबतायाजाताहैकियेदोनोंहीक्षेत्रखनिजों,तेलऔरअन्यप्राकृतिकसंसाधनोंसेसमृद्धहैं।वेवैश्विकव्यापारकेलिएभीआवश्यकहैं।गोखलेनेकहा,‘‘आबेनेरक्षामंत्रीराजनाथसिंहकीहालियायात्राकाभीजिक्रकिया।उन्होंनेकहाकिउसयात्राकेदौरानरक्षाक्षेत्रमेंहमारेसहयोगकोआगेबढ़ानेकेलिएअहममामलोंपरबातचीतकीगई।’’मोदीऔरआबेनेक्षेत्रीयएवंअंतरराष्ट्रीयमामलोंपरभीबातचीतकी।गोखलेनेबतायाकिदोनोंनेताओंनेजापान,अमेरिका,भारतकीत्रिपक्षीयबैठकका‘‘बहुतसकारात्मकमूल्यांकन’’किया।उन्होंनेसहमतिजताईकितीनोंदेशोंकेबीचशिखरवार्ताकीयहपरम्पराजारीरहनीचाहिए।उन्होंनेकहा,‘‘द्विपक्षीयसंबंधोंपरकाफीबातचीतहुई।इसदौरानवार्षिकशिखरवार्ताकेलिएभारतआनेवालेजापानकेप्रधानमंत्रीकीआगामीयात्रापरविशेषजोरदियागया।आबेदिसंबरमेंभारतजाएंगे।इसयात्राकीतिथिपरबातचीतकेबादघोषणाकीजाएगी।’’गोखलेनेकहा,‘‘मोदीऔरआबेनेअफ्रीकापरभीचर्चाकी।आबेनेकहाकिभारतकीउनकीयात्राकेदौरानदोनोंनेताइसमामलेपरआगेचर्चाकरेंगे।’’मोदी20वींभारत-रूसवार्षिकशिखरवार्ताऔरपूर्वीआर्थिकमंच(ईईएफ)कीपांचवींबैठकमेंभागलेनेकेलिएरूसआएहैं।